OSIĄGNIĘCIA PROJEKTU

Projekt ENERGY FOR MAYORS zakończył się prawdziwym sukcesem. Partnerom projektu udało się z powodzeniem wesprzeć inicjatywę pn. Porozumienie Burmistrzów oraz zrównoważony rozwój energetyczny na szczeblu lokalnym.

Poniżej krótko opisano osiągnięcia, z których jesteśmy szczególnie dumni:

Podniesienie kompetencji Koordynatorów Porozumienia i Organizacji Wspierających Porozumienie z całej Europy

Koordynatorzy Porozumienia (KP) i Organizacje Wspierające (OW) Porozumienie odgrywają bardzo ważną rolę we wdrażaniu tej ambitnej inicjatywy, pomagając miastom i gminom w procesie opracowania, wdrażania i monitoringu SEAPów. Jednocześnie organizacje te często same potrzebują wsparcia oraz materiałów i narzędzi, aby z powodzeniem wypełniać to zadanie. Projekt ENERGY FOR MAYORS – jako pierwszy z projektów finansowanych z programu IEE – podniósł kompetencje KP i OW, a także wyposażył je w nowe narzędzia, miedzy innymi poprzez organizowanie specjalistycznych seminariów i warsztatów szkoleniowych przeznaczonych specjalnie dla tych organizacji, opracowanie tzw. „Pakietu wsparcia”, wymianę doświadczeń i współpracę sieciową.

Opracowanie łatwego w obsłudze narzędzia służącego do wyszukiwania dostępnych metodologii z zakresu ochrony klimatu i zarządzania energią (tzw. Toolboxu projektu ENERGY FOR MAYORS)

Toolbox został opracowany po to, aby w jednym miejscu zgromadzić dostępne narzędzia, metodologie i wytyczne dotyczące zrównoważonego planowania energetycznego i zarządzania energią na szczeblu lokalnym. Jest on dostępny on-line, łatwy w obsłudze i zawiera zasoby (w wielu różnych językach!), które mogą się przydać zarówno samorządom lokalnym jak i ich partnerom - KP i OW - w procesie opracowania i wdrażania SEAPów. Toolbox zawiera ponad 1 000 różnych zasobów i liczba ta stale wzrasta dzięki zaangażowaniu zarejestrowanych użytkowników, którzy dodają do Toolboxu nowe wartościowe dokumenty i narzędzia oraz oceniają już zgromadzone. O sukcesie Toolboxu świadczą liczby – w okresie od grudnia 2012 r. do kwietnia 2013 r. Toolbox liczył już ponad 200 zarejestrowanych użytkowników, a stronę odwiedziło niemal 5 000 osób.

Opracowanie pierwszego „Wspólnego SEAPu” w Europie

Grupa włoskich gmin położonych na zachód od Genui, występujących pod wspólną nazwą „Valli del S.O.L”, połączyła swoje siły i opracowała pierwszy w Europie „Wspólny SEAP”. Gminy te, spośród których wszystkie liczą mniej niż 5 000 mieszkańców, szybko zdały sobie sprawę, iż samodzielnie nie będą w stanie z powodzeniem wypełnić wszystkich zobowiązań podjętych z chwilą podpisania Porozumienia Burmistrzów. Dlatego też – korzystając z faktu, że od dawna współpracują ze sobą i funkcjonują w tym samym otoczeniu – zdecydowały się skorzystać z możliwości opracowania wspólnego SEAPu, zawierającego wspólny cel w zakresie redukcji emisji CO2 do 2020 roku oraz zestaw wspólnych działań. Zwłaszcza że gminy te już od dawna współpracują ze sobą i funkcjonują w tym samym otoczeniu. Wspólne działania obejmują następujące sektory: budynki, oświetlenie publiczne, mobilność i transport, wykorzystanie OZE oraz komunikację i planowanie. Oprócz tego każda z gmin uwzględniła w SEAPie swoje indywidualne działania, ściśle związane z jej lokalnym kontekstem.

„Wspólny SEAP” został opracowany przy wsparciu technicznym ze strony Prowincji Genua, koordynatora projektu ENERGY FOR MAYORS.

Przetestowanie możliwości integracji SEAPu z Systemem Zarządzania Energią w celu połączenia korzyści wynikających z zastosowania obu tych narzędzi

Partnerzy projektu przetestowali możliwość opracowania SEAPu równolegle z wdrożeniem Systemu Zarządzania Energia zgodnego z nową normą ISO 50001. Działanie to zostało zrealizowane w 8 gminach pilotażowych, które skorzystały z efektu synergii pomiędzy tymi dwoma ważnymi narzędziami. Integracja SEAPu z SZE pozwoliła stworzyć standard dla systemu monitoringu wdrażania SEAPu oraz przyczyniła się do lepszej organizacji komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej. Pilotażowe działanie zaowocowało bardzo interesującym poradnikiem, który ma pomóc innym gminom w skorzystaniu z doświadczeń 8 gmin pilotażowych i przyjęciu podobnego podejścia.

Pomoc ponad 80 sygnatariuszom Porozumienia Burmistrzów w realizacji ich celów

Partnerzy projektu ENERGY FOR MAYORS pomogli ponad 80 gminom z różnych krajów Europy w opracowaniu i rozpoczęciu wdrażania SEAPów oraz w zaangażowaniu w ten proces mieszkańców i lokalnych interesariuszy. Były to przede wszystkim małe i średnie gminy, którym brak wiedzy i/lub zasobów, aby z powodzeniem samodzielnie realizować SEAP. O wiele więcej gmin skorzystało ze wsparcia partnerów projektu, biorąc udział w zorganizowanych przez nich szkoleniach i wymianie doświadczeń i zwiększając swoje kompetencje w zakresie zrównoważonego planowania energetycznego i jego realizacji.

Realizacja różnych interesujących i powtarzalnych inwestycji prowadzących do redukcji emisji CO2

Partnerzy projektu wspierali też gminy zaangażowane w realizację projektu w zakresie wdrażania wybranych działań przewidzianych w SEAPach. Wiele wykonanych inwestycji może stać się źródłem inspiracji dla innych europejskich władz lokalnych zaangażowanych w oszczędzanie energii i ochronę klimatu.

Poniżej opisano kilka najbardziej interesujących przykładów:

  1. Efektywne energetycznie oświetlenie publiczne w Vignola (Włochy)

    Projekt finansowany z wykorzystaniem formuły ESCO i współfinansowany z funduszu ELENA przewidywał renowację istniejącej sieci oświetlenia publicznego służącą poprawie jej efektywności energetycznej. Projekt zrealizowany na początku roku 2013 obejmował również instalację inteligentnych  (zdalnie sterowanych) słupów, wyposażonych w elektronikę, która umożliwia wprowadzenie także innych usług, jak np. bezprzewodowy dostęp do Internetu czy monitoring ulic i budynków. Poniższe liczby podsumowują rezultaty inwestycji:

    1. Wartość końcowa inwestycji: 2,7 mln euro
    2. Liczba wymienionych punktów świetlnych: 2961
    3. Oszczędności energii: 249 GWh rocznie
    4. Szacunkowa redukcja emisji CO2: 154 tony ekwiwalentu CO2
    5. Oszczędność kosztów: 60%
  2. Modernizacja energetyczna 4 bloków socjalnych w Agia Varvara (Grecja)

    Projekt GREEN NEIGHBOURHOOD (ZIELONE SĄSIEDZTWO) dotyczył renowacji czterech budynków wielorodzinnych wybudowanych w 1964 roku. Każdy z budynków liczy cztery piętra i ma powierzchnię 1200 m2. Łącznie obejmują one 72 mieszkań. Projekt pilotażowy zakładał modernizację powierzchni zewnętrznej budynku i instalacji elektromechanicznych oraz integrację odnawialnych źródeł energii z budynkiem. Celem było pokrycie potrzeb energetycznych budynków w jak największym stopniu ze źródeł odnawialnych. Wprowadzono także system inteligentnego opomiarowania służący kontroli i monitorowaniu sytuacji energetycznej budynków.

    Szacunkowa redukcja emisji CO2: 451,2 tony CO2 rocznie.

  3. Miejski system ciepłowniczy bazujący na biomasie w Ozalj (Chorwacja)

    Projekt budowy miejskiego systemu ciepłowniczego wykorzystującego biomasę, zasilającego centrum miasta Ozalj, obejmował instalacje kotła na biomasę o mocy 800 kW oraz budowę scentralizowanej sieci ciepłowniczej w celu podłączenia użytkowników końcowych do systemu. Ilość ciepła produkowanego z biomasy sięga 1 600 MWh rocznie.

    Szacunkowa redukcja emisji CO2: 413,8 tony CO2 rocznie.

  4. Modelowa instalacja OZE w Niepołomicach (Polska)

    W budynku Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Niepołomicach zainstalowano pilotażowy system OZE, wykorzystujący nowoczesne i innowacyjne technologie. System obejmuje: (1) instalację solarną bazująca na hybrydowych modułach solarnych (zwanych także modułami PVT), które produkują zarówno energię cieplną, jak i elektryczną, (2) instalację służącą do magazynowania wytworzonej energii w postaci wodoru. Gdy zachodzi taka potrzeba, wodór jest przekształcany z powrotem w energię elektryczną dzięki ogniwu paliwowemu zainstalowanemu w budynku.

    Instalacja pilotażowego systemu OZE była projektem demonstracyjnym, służącym promowaniu wykorzystania OZE wśród mieszkańców, jak również przetestowaniu innowacyjnych technologii mających podnieść efektywność produkcji energii z OZE.

Zaangażowanie mieszkańców w lokalne działania proenergetyczne

Projekt ENERGY FOR MAYORS z powodzeniem włączył mieszkańców i lokalnych interesariuszy w proces opracowania i wdrażania SEAPów, jak również w inne związane z energią inicjatywy realizowane przez władze lokalne. Posłużyło temu zorganizowanie 76 lokalnych forów energetycznych (które zgromadziły w sumie ponad 2,5 tys. uczestników) oraz 55 dni energii w gminach adresowanych do różnych grup interesariuszy.

Podczas forów mieszkańcy i lokalni interesariusze (przedstawiciele rozmaitych wydziałów lokalnej administracji, przedsiębiorstw energetycznych, przedsiębiorstw transportowych, spółdzielni mieszkaniowych, firm prywatnych, placówek edukacyjnych, organizacji pozarządowych, instytucji finansowych, architekci i inżynierowie, lokalne media i inni przedstawiciele społeczności lokalnej) nie tylko zaznajomili się z działaniami i planami władz lokalnych w zakresie zrównoważonego rozwoju energetycznego ich miasta czy gminy, ale i mieli możliwość poinformowania władz o własnych oczekiwaniach oraz wyrażenia woli aktywnego udziału we wdrażaniu i monitorowaniu SEAPu.

Podczas forów omawiano wiele tematów, w tym mocne i słabe strony lokalnego sektora energii, jak również możliwości poprawy sytuacji w sektorze. Uczestnicy zostali poproszeni o wyrażenie swojej opinii na temat proponowanej przez władze lokalne strategii zrównoważonego rozwoju energetycznego oraz o zaproponowanie rozwiązań i działań, które ich zdaniem powinny się znaleźć w SEAPie.

Lokalne fora energetyczne zorganizowane w ramach projektu ENERGY FOR MAYORS okazały się ogromnym sukcesem! Pomogły one samorządom lepiej poznać lokalna sytuację energetyczną oraz potrzeby mieszkańców. W efekcie udało im się opracować SEAPy dobrze dopasowane do potrzeb lokalnych, jak również zapewnić poparcie mieszkańców dla realizacji tych planów.

Dni Energii przyjmowały różne formy i obejmowały szereg atrakcyjnych imprez, takich jak: warsztaty, wystawy, wizyty studyjne, dni otwartych drzwi, fora, konkursy dla szkół czy konkursy dla ogółu mieszkańców. Wydarzenia te były często powiązane z innymi popularnymi lokalnymi imprezami, co pozwoliło dotrzeć do szerszej publiczności.

W Dniach Energii udział wzięło wiele różnych grup i instytucji, w tym szkoły i przedszkola, lokalne przedsiębiorstwa, lokalne media, organizacje pozarządowe oraz reszta społeczności lokalnej. Szczególnie istotne było zaangażowanie dzieci i młodzieży, mających największy potencjał, aby zmienić swoje nawyki związane z wykorzystaniem energii oraz zachęcić do tego także swoje rodziny.

Niektórzy partnerzy projektu poszli jeszcze dalej! Na przykład miasto Zagrzeb co roku organizowało cały Tydzień Energii obejmujący wiele rozmaitych wydarzeń i imprez promujących oszczędzanie energii i wykorzystanie jej źródeł odnawialnych. Ciekawy był także konkurs „Mój zielony świat” zorganizowany dla uczniów przez Europejskie Centrum na rzecz Jakości (ECQ), bułgarskiego partnera projektu.